De hoofddoek in Nederland - Ahlalbait Jongeren

In de naam van Allah, de meeste Barmhartige de meeste Genadevolle

Toen ik vanuit Tunesie via Frankrijk naar Nederland verhuisde, was mijn eerste “culturele shock” het feit dat ik zoveel hoofddoekjes en Niquabs om mij heen zag in een stad als Amsterdam. Veel meer dan in Arabische steden zoals Tunis en Casablanca. Vooropgesteld; ik heb niets tegen hoofddoekjes, maar ik kom uit een moslim-arabisch land, waar vrouwen een verwoede strijd hebben gevoerd om hun hoofddoekjes af te werpen, aangezien men deze zag als een symbool van onderdrukking dat niets heeft te maken met een religieuze overtuiging.

Dit is een passage uit een fragment van een aflevering die 30-04-2006 verschenen is bij Tegenlicht. Dit laat duidelijk zien dat er vrouwen zijn die een andere kijk hebben op het dragen van een hoofddoek.

Wat ons steeds bezig houdt dezer dagen is de vraag of een hoofddoek niet een symbool is van onderdrukking. In de film Submission 1 probeerde voormalig Tweede-Kamerlid Hirsi Ali (VVD) haar licht te schijnen op de vermeende slechte behandeling van vrouwen binnen sommige islamitische families. De meeste politici destijds zeiden een ieder te bewonderen, die de mishandeling en onderdrukking van vrouwen aan de kaak stelt, maar twijfelden of de methode van Ayaan Hirsi Ali de juiste was. Gaat het dragen van een hoofddoek gepaard met mishandeling en onderdrukking van de vrouw? Is het dragen van een hoofddoek een inbreuk op de vrijheid van een individu, in dit geval de islamitische vrouw? Kan een vrouw die een hoofddoek draagt nog wel geÃ«mancipeerd zijn? Dit onderwerp staat de laatste jaren hoog op de maatschappelijke en politieke agenda.

De vraag die in dit artikel centraal staat is, of de hoofddoek een symbool is dat als graadmeter geldt voor de emancipatie van vrouwen in een bepaald land. Dit onderwerp zal vanuit verschillende invalshoeken belicht worden.

Misvattingen

Allereerst is het belangrijk om zich te realiseren dat zulke vermeende misvattingen niet vertegenwoordigd worden door de islam. De gesluierde islamitische vrouw neemt door haar positie bewust afstand van de mannelijke lustgevoelens. In plaats van mannen te confronteren met haar vrouwelijke charme en schoonheid, neemt zij een andere houding aan tegenover de man. Het is belangrijk om te weten dat ook de vrouwen in Nederland lang gevochten hebben om niet langer als een lustobject gezien te worden, maar als een volwaardig functionerend mens met hersenen. Het succes van deze vrouwen was op de eerste plaats te danken aan de steun en solidariteit van andere vrouwen. Die vrouwen, die de top van hun carrière inmiddels hebben bereikt, associëren solidariteit met het collectieve “ouderwets” vechtende feminisme.

Religieuze overtuigingen

De vraag rijst of het dragen van een hoofddoek daadwerkelijk te maken heeft met een religieuze overtuiging. Wordt een hoofddoek alleen gedragen vanwege het feit dat islamitische vrouwen niet graag in de spotlights staan voor mannen of zit er meer achter? Wanneer men de koran erop naslaat, komt hij te weten dat het dragen van een hoofddoek gepaard gaat met religieuze overwegingen. ‘En zeg tot de gelovige vrouwen dat zij ook haar ogen neergeslagen houden en hun passies beheersen, en dat zij hun schoonheid niet tonen dan hetgeen ervan zichtbaar moet zijn, en dat zij haar hoofddoeken over haar boezem laten hangen, en dat zij haar schoonheid niet tonen behalve aan……’ (24:31)

In de Islam wordt ook de man gewaarschuwd om zijn lustgevoelens fatsoenlijk in toom te houden. ‘Zeg tot de gelovige mannen dat zij hun ogen neergeslagen houden en dat zij hun passies beheersen, dat is reiner voor hen. Voorzeker, Allah is wel op de hoogte van hetgeen zij doen’ (24: 30)

De positie van de vrouw in de islam

De positie van de vrouw is sterk vertegenwoordigd binnen de islam. Deze positie staat op gelijke voet met de positie van de man. De islam besteedt meer aandacht aan de vrouw dan aan de man en bovendien heeft een vrouw binnen de islam meer rechten en minder plichten dan een man. De islamitische wetten zijn zowel voor de vrouw als de man bedoeld. De vrouw binnen de islam heeft de mogelijkheid om te participeren in de maatschappij. De islam pleit tegen het ongeschoold blijven van vrouwen en stimuleert daarom de vrouw om te gaan studeren. Â De vrouw mag niet gezien worden als een lustobject. Zowel de man als de vrouw moet maatregelen nemen om dit te voorkomen.

Verschillen tussen vrouw en man

De islam geeft kracht aan de vrouw en plaatst de vrouw op gelijke voet met de man. Natuurlijk zijn er islamitische regels die uitsluitend voor de man gelden en regels die slechts voor de vrouw van toepassing zijn. Dit betekent echter niet dat de islam een onderscheid maakt tussen mannen en vrouwen. Het is te vergelijken met het feit dat met een 1 euro munt een winkelwagen geopend kan worden, terwijl met twee munten van 50 eurocent dit niet mogelijk is. Deze munten zijn evenveel waard, maar ieder munt vervult desondanks een andere functie. In de islam zijn de mannen en vrouwen gelijkwaardig. Zowel mannen als vrouwen hebben het recht om te studeren, om te stemmen en om op gestemd te worden.

Mishandeling van vrouwen

Mannen zijn voogden over de vrouwen omdat God de enen boven de anderen heeft doen uitmunten en omdat zij van hun rijkdommen besteden. Deugdzame vrouwen zijn dus zij, die gehoorzaam zijn en heimelijk bewaren, hetgeen God onder haar hoede heeft gesteld. En degenen, van wie gij ongehoorzaamheid vreest, wijst haar terecht en laat haar in haar bedden alleen en tuchtigt haar. Als zij u dan daarna gehoorzamen, zoekt geen weg tegen haar. Waarlijk, God is Verheven, Groot. (4:34)

Dit vers, afkomstig uit het heilige boek van de moslims, suggereert dat een man het recht heeft om zijn vrouw te tuchtigen. Zou voormalig Tweede-Kamerlid Hirsi Ali (VVD) toch gelijk kunnen hebben? Zit in het verhaal van Submission 1 toch een kern van waarheid? Om zo objectief mogelijk te blijven zal getracht worden een uitleg te verschaffen wat betreft de vers uit de koran die zojuist aangehaald is. Ten eerste is het van belang om te beseffen dat de man daadwerkelijk het recht heeft om zijn vrouw te tuchtigen. De vraag is alleen wanneer en hoe.

Het recht dat de man in dit geval heeft kan alleen gebruikt worden, als de vrouw haar plicht niet nakomt in bed. Dit om zowel de man als de vrouw te beschermen van de nadelige gevolgen hiervan. Echter worden er in de koran stappen vermeld die een man moet volgen, alvorens hij het recht krijgt om zijn vrouw te tuchtigen. Het is dan ook niet toegestaan dat een man meteen overgaat tot het tuchtigen. De maatregelen die de man eerst moet ondernemen hebben als kern, het tonen van disrespect.

Eerst dient de man zijn vrouw terecht te wijzen op haar daad. Mocht dat geen baat hebben, dan kan de man met de rug naar zijn vrouw in bed liggen. Dit is een hoge vorm van disrespect. In de islam is het algemeen bekend dat het voor de man in een dergelijk geval verboden is om ergens anders te gaan slapen. Pas als de laatste maatregel niet heeft geholpen, heef de man het recht om zijn vrouw te tuchtigen.

Mocht de man gebruik maken van het recht die God hem gegeven heeft, dan dient hij een paar punten in acht te houden. Ten eerste moet hij zich realiseren dat zijn hand sterk is en de huid van zijn vrouw zacht. Dit betekent dat al bij een geringe aanraking de huid van zijn vrouw kan verkleuren. Mocht dat gebeuren, dan heeft de man een zonde begaan en moet hij bovendien boete betalen aan zijn vrouw. Hieruit blijkt dus dat het eigenlijk onmogelijk is voor een man om zijn vrouw te tuchtigen. Wat een man hooguit kan doen is het opheffen van zijn handen richting zijn vrouw en haar heel zachtjes aan te tikken. Men kan het vergelijken met iemand die met een veer over iemands gezicht heen gaat. Zodoende wordt de man niet in staat gesteld zijn vrouw pijn te doen.

Het is goed om stil te staan bij het feit dat het tuchtigen van de vrouw niet bedoeld is om een vrouw pijn te doen of te mishandelen. Dit is verre van de realiteit. Wat de islam duidelijk wil maken, is dat het tuchtigen van iemand tot het grootste niveau van disrespect behoort. Het gaat namelijk niet om het tuchtigen zelf, maar om het feit dat een man hiermee zijn disrespect toont aan de vrouw. Wanneer een man in een situatie belandt waarbij hij het recht heeft om zijn vrouw te tuchtigen, dan dient dat alleen te gebeuren met het doel zijn vrouw te laten zien dat hij haar in de hoogste vorm disrespecteert.

Het gaat dus om de symboliek van het tuchtigen. Hiermee onderstreept de islam het belang van het feit dat het tuchtigen tot de grootste vorm van disrespect behoort!

Symbool van onderdrukking

Het dragen van een hoofddoek kan gezien worden als een symbool van onderdrukking voor de vrouw. Minister Peijs (Verkeer, CDA) ziet de islamitische hoofddoek niet langer als een teken van onderdrukking. De hoofddoek geeft vrouwen juist vrijheid, zegt de minister in een interview met De Telegraaf van 20-03-2006. Voormalig Tweede-Kamerlid Hirsi Ali (VVD) reageerde verontwaardigd op de uitlatingen van de minister. Volgens haar haalt Peijs de twee contexten door elkaar. De minister heeft gelijk wanneer ze zegt dat de hoofddoek in bepaalde Arabische landen bijdraagt aan de vrijheid van de vrouw. Ze mogen zich gesluierd wel vertonen in het openbare leven en zonder hoofddoek niet. Dat komt omdat de vrouw daar als lustobject wordt beschouwd, die zich alleen in familiekring helemaal aan mannen mag tonen, maar hier in Nederland is de vrouw volledig geaccepteerd. Ik zie dus niet in hoe de hoofddoek in Nederland bijdraagt aan de vrijheid van vrouwen, zei het voormalig Kamerlid desgevraagd.

Zoals alle mensen hun waardevolle spullen in de bank bewaren, dragen islamitische vrouwen een hoofddoek om zo hun waardevolle lichaam te beschermen. Dit maakt een vrouw zeker niet minderwaardig. Dit geeft haar juist een gevoel van zelfvertrouwen en bovendien kan ze daardoor met minder zorgen over straat lopen, waardoor ze zich vrijer voelt. De meeste vrouwen in Nederland dragen een hoofddoek uit vrije wil, dus kan er zeker geen sprake zijn van onderdrukking.

Het is onloochenbaar dat de positie van de vrouw in Afghanistan onder het bewind van de Taliban ernstig te lijden heeft gehad onder praktijken die totaal niet gebaseerd waren op de islamitische bronnen. In veel gevallen is de islam gebruikt om de patriarchale maatschappij te behouden. De verbetering van de sociale en legale status van de vrouw werd vaak aan banden gelegd met een beroep op islamitische bronnen. Het is niet de islam zelf als wel de sociale praktijk die de rechten van de vrouwen beperkt.

Al met al kan men het dragen van een hoofddoek symboliseren als teken van vrijheid en als teken van emancipatie. De islam komt op voor zowel de rechten van de man als van de vrouw. Het interpreteren van bepaalde verzen uit de koran als vrouwonvriendelijk doet de islam veel onrecht. De realiteit is dat de rol van de vrouw binnen de islam onaantastbaar is. Natuurlijk zijn er mensen die misbruik maken van de islam, om zodoende de vrouw te kunnen manipuleren en te onderdrukken. Klaarblijkelijk is het zo dat niet de islam, maar de sociale praktijk vaak de overhand heeft in het onderdrukken van vrouwen.

De discussie over de hoofddoek laat duidelijk zien hoe de groepsnorm binnen de islam in stand wordt gehouden en hoe vrouwen dus ‘onzichtbaar’ toch in het gareel worden gehouden. Ongetwijfeld zal het niemand ontgaan zijn dat deze discussie nog steeds tot op de dag van vandaag herleefd wordt.

Samenvatting:

Men kan in ieder geval stellen dat het dragen van een hoofddoek geen inbreuk doet op de vrijheid van een islamitische vrouw. Tevens is gebleken dat de islam de vrouw juist stimuleert om op de maatschappelijke ladder een hogere positie in te nemen. De hoofddoek staat de emancipatie van een vrouw dus zeker niet in de weg. Bovendien is ook duidelijk naar voren gekomen dat het mishandelen van vrouwen geen plaats heeft binnen de islam. Er is een duidelijke uitleg gegeven rondom het vers in de koran die op het eerste gezicht erg vrouwonvriendelijk lijkt te zijn. Tenslotte is weergegeven dat de onderdrukking van de islamitische vrouw in sommige Arabische landen niets te maken heeft met de islam.

Geschreven door : Mudi (actieflid onderzoeks – en mediacomité)