Leer de fiqh: tayamum

De Fiqh (geloofsleer) is een belangrijk onderdeel van het geloof. Bij ‘Leer de Fiqh’ wordt in elk artikel een onderwerp betreft de Fiqh besproken tussen een vader en een zoon die zojuist de pubertijd heeft bereikt. Hij wil graag meer leren over het geloof en specifiek betreft de Fiqh-regels. Daarom stelt hij aan zijn vader verschillende vragen over verschillende Fiqh gerelateerde onderwerpen. De gesprekken gaan in een dialoogvorm zodat het leuk en gemakkelijk is voor de lezer en de antwoorden snel gevonden kunnen worden op specifieke vragen. Alle regels zijn in principe gebaseerd op de regels van Groot Ayatollah Sayed Al Sistani. De meeste regels gelden echter ook voor alle andere geleerden, dit zijn namelijk basisonderwerpen. Mocht je het zeker willen weten dan kun je ons een email sturen of je kunt op de website van jouw geleerde kijken.   

Toen mijn vader zei dat hij vandaag zou spreken over tayamum, begon er bij mij een belletje te rinkelen. Dat was geen wonder want ik ben het tegengekomen als ik de heilige Koran reciteerde of ernaar luisterde. Ik werd gestimuleerd om zoveel mogelijk de Koran te reciteren en te leren als ik kon. Het is een dagelijkse routine geworden. Als ik dat doe, voel ik me kalm en vredig, heb ik een sereen hart en een verkwikt geheugen.

Het reciteren van de Koran is geen doel op zich, maar een middel om de bepalingen van de Schepper te begrijpen. Het moet een manier zijn om iemands karakter te verfijnen, iemand leren hoe zichzelf te gedragen zin zijn familie en de samenleving in het groot. Reciteren van het heilige Boek moet een bron van kennis zijn en een manier om sterk te worden in het geloof.
Ondanks de ontdekking dat het woord tayamum me bekend voorkwam, kon ik me noch de ayah herinneren, noch de naam van de surah. Dus het eerste wat ik deed was mijn vader naar het vers vragen.

* Vader, ik kan me niet meer de naam van de surah herinneren, waarin het vers van de tayamum is genoemd. Kan u mijn geheugen opfrissen?
– Het is surah al-Nisa “…en in het geval dat jullie ziek zijn, of op reis, of iemand van jullie komt van de kuil (d.w.z. ontlasting hebben gehad) of jullie de vrouwen aanraken (seksuele gemeenschap gehad), en jullie kunnen geen water vinden, gebruik dan zuivere aarde en wrijf ermee over uw gezichten en handen; waarlijk Allah is vergevend, kwijtscheldend (4:43)
Zoals je gemerkt hebt beschrijft het vers wanneer, met wat en hoe we tayamum moeten doen. Laten we ze een voor een bespreken.
* Dus wanneer doen we tayamum?
– We doen tayamum in plaats van ghusl of wudhu in bepaalde situaties. Bijvoorbeeld:
1. Als er niet genoeg water is om ghusl of wudhu mee te doen.
2. Als er genoeg water is, maar er een barrière is om het te halen, of het te gebruiken, bijvoorbeeld als je gehandicapt bent, of het gebruik van het water zou een zondige daad zijn, bijvoorbeeld als je een kom gebruikt die maghsoub is, gebruikt; of je vreest voor je eigen leven, eer of bezit.
3. Als je de kans loopt dat je watervoorraad zodanig uitput als je het water zou gebruiken voor wudhu of ghusl, dat er niet genoeg water overblijft om je dorst mee te lessen, of die van je familieleden, verwanten en zelfs je vee.
4. Als er niet genoeg tijd is om ghusl te doen en een verplicht gebed helemaal en binnen de vastgestelde tijd te doen.
5. Als het verkrijgen van het water je in een onhoudbare positie brengt.
6. Als het water zowel van kleur als van substantie zodanig veranderd is dat je er een afkeer voor voelt om het te gebruiken.
7. Als het je verantwoordelijkheid is om een beperkte hoeveelheid water te gebruiken om de moskee te reinigen van najasah.
8. Als je bang bent dat je ziek zult worden door het gebruik van water voor ghusl of wudhu, of dat het je slechte gezondheid zal benadelen. Maar dit geldt alleen als het niet valt onder het onderwerp ‘wrijven over een verband’ , en het deel van het lichaam hoort niet bij het deel dat is verbonden. (Jabirah: het verbinden van een deel van het lichaam wegens verwonding of ziekte).
* En wat is jabirah?
– Dat zullen we in de volgende dialoog bespreken.
* Nu weet ik wanneer ik tayamum moet doen. Maar waarmee moet ik het doen?
– Je kunt aarde, stof, kiezels, steen of iets dergelijks gebruiken, vooropgesteld dat ze tahir zijn en niet wederrechterlijk in bezit gekomen (maghsoub).
* Hoe doe ik de tayamum?
– Ik laat je zien hoe het moet.
Terwijl hij aan het praten was, begon hij zijn ring af te doen.
Toen sloeg hij één keer met beide handpalmen op de zuivere aarde. Met beide handpalmen wreef hij over zijn voorhoofd, vanaf de haargrens tot aan de punt van zijn neus met inbegrip van de wenkbrauwen. Toen hij de punt van zijn neus bereikte stopte hij en haalde zijn handen weg. Toen wreef hij over de rug van zijn rechterhand met de palm van zijn linkerhand vanaf de onderarm tot de vingertoppen. Hij deed hetzelfde bij de linkerhand, waarbij hij de palm van zijn rechterhand gebruikte.
* Wat snel en gemakkelijk!
– Ja. Maar:
1. Je moet wel een geldige reden hebben om geen water te gebruiken voor ghusl en wudhu, zoals eerder uitgelegd is.
2. Je moet niyyah doen, en de nabijheid tot Allah zoeken.
3. Wat je gebruikt voor tayamum moet tahir zijn, niet maghsoub, en niet gemengd met andere substanties, zoals bijvoorbeeld as, tenzij de vermenging sterk verdund is.
4. Dat wat gebruikt wordt voor tayamum moet sporen achterlaten in je handen. Het is dus niet toegestaan gladde steen te gebruiken die niet met stof bedekt is.
5. Het strijken over het gezicht dient van boven naar beneden te gebeuren.
6. Je moet geen tayamum doen voor je alle andere mogelijkheden geprobeerd hebt voor de tijd van het gebed verstrijkt (of een andere daad van aanbidding waar een vastgestelde tijd voor staat).
7. Je moet de tayamum zelf doen, zolang als je het kunt doen.
8. Het hele proces van tayamum moet uitgevoerd worden zonder onderbrekingen.
9. Er mag geen barrière zijn tussen het deel waarover gewreven wordt en het deel waarmee gewreven wordt.
10. Eerst wrijf je over je voorhoofd en dan over je rechterhand, en de rechterhand komt voor de linkerhand.
* Stel dat ik een goede reden had om geen water te gebruiken voor ghusl en tayamum vanwege een ziekte, en daarom deed ik tayamum en zei mijn gebeden op. Toen ging ik naar de dokter die zei dat ik weer water kon gebruiken. Er was nog tijd over om wudhu of ghusl te doen, om mijn gebed over te doen. Wat had ik moeten doen?
– Je hoefde je gebeden niet over te doen, omdat je een goede reden had om toen geen water te gebruiken en vanwege het feit dat je alle andere manieren in die tijd eerst geprobeerd hebt.
* Als ik tayamum deed en mijn gebed opzei, en daarna werd het tijd voor een ander gebed, en ik had nog steeds dezelfde geldige reden om geen water voor wudhu te gebruiken, moest ik dan opnieuw tayamum doen?
– Nee, je hoeft de tayamum niet opnieuw te doen zolang de reden om geen water te gebruiken nog steeds van kracht is.
* Als ik tayamum deed in plaats van ghusl voor janaba, moet ik dan ook wudhu doen voor het gebed?
– Nee, tayamum komt in de plaats van ghusl en van wudhu.
* Als ik tayamum had gedaan, en dan naar de wc was geweest of een dutje had gedaan, moet ik dan de tayamum opnieuw doen voor wudhu of ghusl?
– Doe wudhu als je kunt. Of doe tayamum in plaats van ghusl.
* Toen ik over de rug van mijn linkerhand wreef, twijfelde ik eraan of ik over mijn voorhoofd of mijn rechterhand gewreven had. Wat had ik moeten doen?
– Schenk geen aandacht aan dat soort twijfels.
* Als ik onzeker wordt of ik de tayamum wel heb afgemaakt, moet ik dat dan ook negeren?
– Ja, je hoeft je geen zorgen te maken.