Gebedsworkshop met Sayed Ahmad al Qazwini

In de naam van Allah, de Barmhartige de Genadevolle,

Dit is een samenvatting van de informatie die sayed Ahmad Al Qazwini genoemd heeft tijdens de AJO workshop over het gebed en de rituele wassing (wudhu).

Het belang van het gebed

• Het gebed is de pilaar van het geloof. Het is zo belangrijk, dat als het niet geaccepteerd wordt, je andere daden ook niet geaccepteerd worden (en als het geaccepteerd wordt, wordt de rest geaccepteerd). Het is net als een gebouw zonder pilaar. Als er geen pilaar is (het gebed), kan er ook geen gebouw zijn (de andere daden).
• Wanneer je bidt, worden de zonden die je begaat tussen het vorige gebed en het huidige gebed vergeven. Vergelijk het met het vijfmaal per dag baden in een rivier. Hoe schoon ben je dan?
  

De rituele wassing (wudhu)

• Om te kunnen bidden, moet je in reine staat verkeren (tahara). Voor de mannen en vrouwen betekent dat, dat ze hun ‘ghusl’ gedaan moeten hebben als ze in onreine staat verkeren.
• Een vereiste voor het gebed is het verrichten van de rituele wassing (wudhu).
• Als de wudhu niet geldig is, is je gebed ook niet geldig. De wudhu is dus cruciaal!
• Om de wudhu te verrichten, moet het volgende rein (tahir) zijn:
  • Het water
  • De handen
  • Het hoofd
  • De armen
  • De voeten
    

Er mag dus geen onreinheid op/in deze onderdelen zijn. Verder moet je toestemming hebben om het water te gebruiken dat je wil gebruiken. Het moet dus je eigen water zijn (thuis) of van een openbare ruimte waar het toegestaan is om het water voor zulke doeleinden te gebruiken. Water dat duidelijk aangegeven is als drinkwater (zoals op het treinperron) mag dus niet gebruikt worden voor de wudhu!

• Hoe wordt de wudhu verricht?
  • Open de watertoevoer.
  • Neem wat water in je hand en was daarmee je gezicht. Was het hele gezicht (met als grenzen: je oren, je kin en je haarlijn). Doe dit van boven naar beneden! Het gehele gezicht moet vochtig worden. Dit proces éénmaal doorlopen is verplicht. Nogmaals water nemen en je gezicht wassen is aanbevolen.
  • Neem wat water in je linkerhand en was daarmee je rechterarm. De grenzen: je elleboog (begin iets hoger dan je elleboog, zodat je zeker weet dat je gehele elleboog goed meegenomen wordt) en je vingertoppen. Was weer van boven naar beneden. Let op dat er geen barrière is op je armen/handen (horloge, ring etc.). Ook hier geldt: éénmaal is verplicht, tweemaal is aanbevolen.
  • Neem nu wat water in je rechterhand en was daarmee je linkerarm zoals in de vorige stap beschreven is.
  • Veeg je hoofd af (je hoofdhaar). Begin vanaf de bovenkant van je hoofd en veeg in de richting van je voorhoofd. Belangrijk: neem geen water meer nadat je de vorige stap doorlopen hebt. Het vegen doe je met het water dat overgebleven is in/op je hand! Let er zelfs op dat wanneer je de kraan zou sluiten, je ‘nieuw’ water neemt! Zorg er dus ook voor dat je hoofd droog is voordat je het veegt. Anders gebruik je ‘nieuw’ water van je hoofd. Stop met vegen wanneer je je haarlijn bereikt (dus wanneer je weer huid zou aanraken).
  • Veeg nu met je rechterhand je rechtervoet. Neem ook hier geen nieuw water meer! Start vanaf je tenen, en stop bij de enkel.
  • Veeg met je linkerhand je linkervoet. Hetzelfde geldt als bij de vorige stap.
• Het is toegestaan om de wudhu te doen zonder met je hand je armen te wassen (dus met je rechterhand je linkerarm etc.). Dit kan bijvoorbeeld door je arm onder de kraan te plaatsen (vanaf je elleboog tot je vingertoppen)
  

De wudhu bij een dekkende laag (gips bijvoorbeeld)

• Dit geldt alleen wanneer je de dekkende laag niet kan verwijderen voor de wudhu (zoals gips). Wat doe je hierbij? Je wast alles wat gewassen moet worden en over het gedeelte dat een dekkende laag bevat veeg
• Wat als je een wond hebt? Als het bloed weggewassen kan worden, doe dat dan eerst. Blijft het bloeden? Bedek het met bijvoorbeeld een kledingstuk en doe hetzelfde als bij een dekkende laag zoals hierboven beschreven is.
• Wat als er bijvoorbeeld lijm is op je handen die niet weg kan? De meningen verschillen hier. Sayed al Sistani zegt hier dat je de gewone wudhu doet en daarna de tayammom. Hoe doe je de tayammom?
  • Laat je twee handen ploffen op iets van de aarde (zand bijvoorbeeld).
  • Veeg je gezicht van boven naar beneden af.
    

• Veeg met je linkerhand je rechterhand vanaf je pols in één beweging af (dus vanaf je pols tot je vingertoppen).
• Veeg met je rechterhand je linkerhand af zoals in stap 3.
  

De tijden van het gebed
Wanneer zijn de tijden van het gebed?

• Het ochtendgebed (salaat al sobh): dit gebed start met de fajr, wat moeilijk te herkennen is. Er verschijnt een horizontale lichtstrook in de hemel, ongeveer anderhalf uur voordat de zon opkomt. Normaal is dit licht alleen te zien op zeer donkere plekken, zoals de woestijn. Gebruik de kalender om achter de tijd te komen. Het gebed eindigt met zonsopkomst. Je hebt dus ongeveer anderhalf uur om het ochtendgebed te verrichten. Als je deze tijd zonder een geldige reden mist (de gehele tijd slapen is een geldige reden), dan bega je een zonde. Het gebed moet dan in alle gevallen ingehaald worden (ook als je het gemist hebt omdat je sliep).
• De middaggebeden (salaat al dhuhr en salaat al asr): vanaf dat de zon op het hoogste punt is (dus exact het midden van de dag) tot zonsondergang. Eerst salaat al dhuhr verrichten en daarna salaat al asr. Je mag deze direct achter elkaar verrichten.
• De avondgebeden (salaat al maghrib en salaat al isha): deze gebeden starten vanaf ongeveer een kwartier na zonsondergang en eindigen middernacht (geen 00:00!). Raadpleeg de geleerde die je volgt voor de beschrijving van middernacht (bijvoorbeeld precies tussen zonsondergang en fajr). Indien je een excuus hebt (ziekte, reizen), dan mag je deze gebeden doen totdat de fajr aanbreekt. Eerst verricht je salaat al maghrib, daarna salaat al isha. Ook deze twee gebeden mag je direct na elkaar verrichten.
  

Kleding voor tijdens het gebed

• De kleding moet rein (tahir) zijn
• Je lichaam moet rein (tahir) zijn
• Het is niet toegestaan om lederen kleding te dragen die niet ‘halal’ is, oftewel: leder dat niet van een moslim (land) is aangeschaft. Voorbeelden: een lederen riem die gekocht is vanuit China. Doe die uit voordat je het gebed verricht.
• Het moeten je eigen kleren zijn (dus niet gestolen). Andermans kleding waarvoor je toestemming hebt is natuurlijk toegestaan.
• Voor de mannen: gouden sieraden en (puur) zijden kleren dragen is niet toegestaan. Dit geldt niet alleen voor tijdens het gebed, maar over het algemeen.
  

De plek waar het gebed wordt verricht

• De plek moet een plek zijn waar het toegestaan is om te bidden (mubaah).
• De plek waar je je voorhoofd plaatst (soejoed) moet rein (tahir)
• De plek waar je je voorhoofd plaatst (soejoed) moet van de aarde zijn. Voorbeelden: zand, gras, bladeren, steen. Een turbah is uiteindelijk ook ‘aarde’.
• Volgens de meeste geleerden is het daarom ook toegestaan om soejoed te doen op papier (als het van hout gemaakt is). Voor servetten is het wat lastiger: de geleerden zijn het daar niet over eens. Papier verdient hier de voorkeur.
• Wat als je bijvoorbeeld je turbah door een klein kind wordt ‘gestolen’? Doe dan soejoed op je kleding. Sayed al Sistani staat het zelfs toe om in dat geval op het tapijt zelf soejoed te doen.
• Op een tapijt bidden mag in normale gevallen niet, omdat het van wol of katoen gemaakt is. De sayed noemde een overlevering van een imam (a) waarin gezegd wordt dat je op alles van de aarde kan bidden, zolang het geen voedsel is en vanuit de aarde groeit (bijvoorbeeld een sinaasappel) en geen kleding is (zoals katoen). Een reden is omdat alles dat van de aarde komt je op je gebed laat focussen en je aan je hiernamaals laat denken, terwijl voedsel en kleding dat juist tegengaan en jou aan wereldse dingen doen denken.
• Een overlevering van onze profeet (s) die genoemd werd:
  

“جعلت لي الأرض مسجدا و طهورا”

Oftewel: ‘de aarde is een plek voor soejoed voor mij en mijn natie’.

Het verrichten van het gebed

• De adhan en de iqamah (oproepen tot het gebed) zijn niet verplicht, maar wel aanbevolen

• De eerste verplichting is ‘takbirat al ihraam’, oftewel: het zeggen van ‘Allahoe Akbar’ om te beginnen met het gebed. Dit doe je na je intentie van het gebed. Deze intentie hoef je niet uit te spreken. Het gaat erom dat je in jezelf weet welk gebed je gaat verrichten. Dus bepaal voor jezelf de intentie, richt je tot de qibla, en doe de takbirat al ihraam. Dit doe je éénmaal per gebed!
• De tweede stap is het lezen van soerat al fatihah. Zorg ervoor dat je het correct leest! Wat kan helpen is om meerdere malen naar een koran recitator te luisteren en te onthouden hoe diegene het leest. Een goede recitator is bijvoorbeeld ‘Abdelbassit abdelsamad’.
• Nadat je de soerat hebt gelezen, moet je een andere (volledige) soerat lezen. De keuze is aan degene die bidt welke soerat gelezen wordt. Soerat al ikhlas is een goede keuze.
• Hierna zeg je weer ‘Allahoe Akbar’ en ga je naar de roekoe’. Wat je in deze positie moet zeggen is één van de volgende:
  

Eénmaal “سبحان ربي العظيم و بحمده” of driemaal “سبحان الله”

Let hier op: doe de hierboven genoemde recitatie pas als je in de roekoe’ positie bent. Dus niet terwijl je naar de roekoe’ toe beweegt of vanuit de roekoe’ positie omhoog gaat! Dit is een veelgemaakte fout. Dus vanuit een stabiele positie lezen.

Let er ook op dat je voldoende naar beneden gaat tijdens de roekoe’ positie. Het meest optimale is om een hoek van 90 graden te maken.

• Wanneer je omhoog gaat vanuit de roekoe’ kan je bijvoorbeeld het volgende zeggen (niet verplicht):
  

“سمع الله لمن حمده”

Hierna zeg je Allahoe akbar en ga je daarna naar de soejoed. Dus niet tijdens het bewegen.

• De volgende stap is de soejoed. Hierbij is het van belang dat zeven lichaamsdelen de grond raken:
  • Voorhoofd op iets van de aarde
  • Linkerhand plat op de grond
  • Rechterhand plat op de grond
  • Linkerknie op de grond
  • Rechterknie op de grond
  • Linkervoet op de grond (grote teen)
  • Rechtervoet op de grond (grote teen)
    

Wat je in deze positie moet zeggen is één van de volgende:

Eénmaal “سبحان ربي الأعلى و بحمده” of driemaal “سبحان الله”

Nogmaals: doe dit pas wanneer je in een stabiele situatie verkeert!

• Hierna ga je omhoog en verkeer je in een zitpositie. Zeg in deze stand bijvoorbeeld (aanbevolen):
  

“أستغفر الله ربي و أتوب إليه”

Zeg weer Allahoe akbar en doe volgens de eerdere beschrijving de tweede soejoed.

• Hierna ga je weer omhoog naar de zitpositie. Let erop om niet in één keer vanuit de soejoed naar een sta-positie te gaan! Eerst een seconde zitten, daarna opstaan.
• Wanneer je weer opgestaan bent, begint de tweede raka’a. Herhaal de eerder benoemde handelingen (lees eerst soerat al fatihah, dan een andere soerat etc.). Er zijn twee verschillen met de eerste raka’at:
  • Ten eerste is het aanbevolen om een smeekbede (qonoet) te doen na het lezen van de tweede soerat
  • Ten tweede blijf je na de tweede soejoed van deze raka’at niet een seconde zitten, maar langer. Er moet namelijk een ‘tasjahod’ verricht worden. Het verplichte gedeelte dat je moet zeggen is:
    

“أشهد ان لا إله إلّا الله وحده لا شريك له و أشهد أن محمّد عبده و رسوله، اللهم صل على محمد و آل محمد”

Mocht je bezig zijn met een gebed dat twee raka’at bevat (zoals het ochtendgebed) dan doe je na deze tasjahod ook nog de ‘tasliem’. Het verplichte deel daarvan is:

“السلام عليك أيه ايها النبي و رحمة الله و بركاته. السلام علينا و على عباد الله الصالحين. السلام عليكم و رحمة الله و بركاته”

Mocht het gebed meer dan twee raka’at bevatten, sta dan na de tasjahod op.

• Als je opstaat na de tasjahod, dan begint de derde raka’at. Nu lees je niet twee soerats op, maar lees je het volgende:
  

“سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلّا الله و الله أكبر”, oftwel de vier tasbihat (Subhan Allah wa Alhamdoelillah wa la illaha illa Allah wa Allahoe akbar). De meeste geleerden zeggen dat je dit maar éénmaal hoeft te lezen, maar driemaal is beter. Zoals altijd: lees dit in een stabiele situatie! Dus niet terwijl je omhoog of omlaag gaat.

Hierna zeg je Allahoe akbar (vanuit een stabiele situatie!) en ga je weer naar de roekoe’. Herhaal de handelingen zoals beschreven in eerdere raka’ats. Voor de vierde raka’at (in het geval van het dhuhr, asr of isha gebed) geldt hetzelfde.

• Doe je het maghrib gebed, dan doe je de tweede tasjahod en (enige) tasliem in de derde raka’at. Doe je het dhuhr, asr of isha gebed, dan doe je de tweede tasjahod en (enige) tasliem pas bij de vierde raka’at!
  

Voor het overzicht:

Gebed	Eerste tasjahod	Tweede tasjahod	Tasliem
Sobh	In de tweede raka’at	n.v.t.	In de tweede raka’at
Dhuhr	In de tweede raka’at	In de vierde raka’at	In de vierde raka’at
Asr	In de tweede raka’at	In de vierde raka’at	In de vierde raka’at
Maghrib	In de tweede raka’at	In de derde raka’at	In de derde raka’at
Isha	In de tweede raka’at	In de vierde raka’at	In de vierde raka’at

Houd er dus altijd rekening mee dat als je iets leest, je in een stabiele situatie verkeert!

• Het reciteren tijdens het gebed:
  • Voor de vrouwen: zij hebben de mogelijkheid om tijdens alle gebeden fluisterend te reciteren (of niet tijdens het sobh, maghrib en isha gebed). Als er een niet mahram-man aanwezig is, dan moet ze het fluisterend reciteren en niet hardop.
  • Voor de mannen: tijdens het dhuhr en asr gebed moet je fluisterend reciteren. Alleen voor het reciteren van ‘bismillah arrahman arrahiem’ geldt dat het aanbevolen is om dit luid te reciteren. Tijdens het sobh, maghrib en isha gebed moet er luid gereciteerd worden.
    

Inhalen van het gebed

• Elk gebed heeft een bepaald tijdsinterval waarin je het kan verrichten. Mis je dit, dan moet je het gebed inhalen. Het gebed missen terwijl je bij bewustzijn was (dus niet terwijl je sliep), is een zonde!
• Het gebed haal je in zoals je het gemist hebt. Dus was je niet op reis toen je het gebed hebt gemist, dan haal je het volledig in. Voorbeeld: je mist thuis je gebed en gaat na een maand voor drie dagen op reis. Op je vakantiebestemming haal je dat gebed volledig in, terwijl je gebeden op reis verkort zijn!
• Als je een deel van de gebedstijd het volledige gebed moet verrichten (tamaam) en een deel verkort (qasr) doordat je bijvoorbeeld vanuit huis op vakantie gaat en je mist je gebed, hoe moet je het dan inhalen? Op basis van de laatste tijd. Dus was je aan het eind van de gebedstijd op reis, dan haal je het verkort in.
• Stel je wilt gebeden inhalen van een jaar geleden, moet je dan een bepaalde volgorde aanhouden? Voor de dagen niet. Je mag zelf kiezen welke dag je op welk moment inhaalt. Je hoeft zelfs niet te specificeren welke dag je inhaalt. Als je maar het aantal uiteindelijk af krijgt. Let wel op: bij het inhalen van de gebeden mag je niet het asr gebed vòòr het dhuhr gebed inhalen (van dezelfde dag). Dus eerst dhuhr inhalen, daarna asr. Hetzelfde geldt voor de maghrib en isha gebeden. Eerst maghrib, daarna isha. Tegelijkertijd mag je maghrib en isha wel vòòr dhuhr en asr inhalen. Voorbeeld: stel je hebt het gebed van een dag gemist. Je mag dan eerst maghrib en isha inhalen, dan sobh en dan dhuhr en asr.
• Stel je hebt het ochtendgebed gemist en je wilt het inhalen wanneer je dhuhr en asr volgens de normale tijd bidt. Je mag dan zelf weten wanneer je het sobh gebed inhaalt. Het hoeft niet per se voordat je begint aan de dhuhr en asr.
• Stel je hebt veel gebeden gemist in het verleden. Hoeveel moet je dan inhalen? Je neemt dan de hoeveelheid waar je zeker van bent (meestal het minimum). Dus twijfel je bijvoorbeeld tussen vijf of zes gemiste jaren? Haal dan alle gebeden van 5 jaar lang in.
  

Het gebed van de reiziger

• Een reiziger verkort zijn/haar gebed. Dhuhr, asr en isha worden twee raka’ats in plaats van vier raka’ats.
• Wanneer word je gezien als een reiziger? Wanneer je 22 km vanaf je stadsgrens overbrugt (volgens de meeste geleerden). Dus vanuit Dordrecht begin je met tellen zodra je Dordrecht verlaten hebt. Je stopt met tellen wanneer je je bestemming bereikt. Dus niet wanneer je de stad in gaat waar je naar op weg bent! Dit geldt ook voor het vasten. Wanneer je volgens bovenstaande beschrijving een reiziger bent, vast je niet.
• Wanneer je voor meer dan 10 dagen verblijft op de plek van bestemming (die verder dan 22 km van je stadsgrens is), dan ben je geen reiziger meer! Ook als je van tevoren weet dat je meer dan 10 dagen zal verblijven, bid je de eerste 10 dagen het volledige gebed!
• Scenario: stel je hebt de intentie om voor 11 dagen ergens naartoe te reizen. Na één dag verander je van gedachten en beslis je om na vier dagen weer terug te gaan. Hoe bid je dan de resterende dagen? Als je voordat je van gedachten bent veranderd en al een gebed bestaande uit vier raka’at hebt gedaan (dus dhuhr, asr of isha), dan moet je de rest van de dagen alles volledig bidden! Mocht je nog geen gebed gedaan hebben dat uit vier raka’ats bestaat, dan bid je alles verkort!
• Als je (bijvoorbeeld) naar je huis, je geboorteplaats of het huis van je ouders ‘reist’, dan bid je altijd volledig!
• Degenen die vaak reizen: volgens sayed al Sistani bidden deze personen altijd volledig! Hoe wordt bepaald of je een frequente reiziger bent? Volgens sayed al Sistani is dat iemand die in elke maand minstens 10 dagen op reis is (volgens de beschrijving hierboven wat ‘reizen’ is). Voor het vasten geldt dan ook dat je altijd moet vasten (in de maand Ramadan)!
  

Twijfels tijdens het gebed

• Als je tijdens het sobh of maghrib gebed twijfelt in welke raka’at je je bevindt, dan is je gebed ongeldig en moet je het herhalen!
• Voor de andere gebeden (dhuhr, asr en isha) geldt het volgende:
  • Twijfel je of je je in de eerste of tweede raka’at bevindt, dan is gebed ongeldig
  • Twijfel je of je je in de tweede of derde raka’at bevindt?
    • Is de twijfel voordat je aan de tweede soejoed begint, dan is je gebed ongeldig
    • Is de twijfel tijdens de tweede soejoed of erna, dan is er een oplossing: “ركعة الأحتياط”. Dit is een extra raka’at die je direct na afloop van je gebed moet verrichten. Eerst neem je aan dat je je in de derde raka’at bevindt (want je twijfelt tussen twee en drie). Maak je gebed af. Daarna sta je meteen op nadat je de tasliem hebt afgemaakt en doe je deze raka’at. Je staat op, je zegt Allahoe akbar en leest soerat al fatihah. Let op: je leest geen tweede soerat in dit geval. Hierna doe je wat je gewend bent (roekoe’, tweemaal soejoed, tasjahod en tasliem).
    • Twijfel je tussen de derde en de vierde raka’at, dan verricht je ook de bovengenoemde extra raka’at. Hier maakt het niet uit wanneer de twijfel was (dus vòòr of na de tweede soejoed). Nu neem je aan dat je je in de vierde raka’at bevindt.
  • Doe je de tasjahod per ongeluk in de eerste raka’at of in de derde raka’at (voor dhuhr, asr en isha), dan is er ook een oplossing: “سجود االسهو”. Dit zijn twee soejoeds die je direct na afloop van je gebed moet doen (dus direct na de tasliem doe je twee soejoeds). Tijdens elke van de twee soejoeds reciteer je het volgende:
    

“بسم الله و بالله، السلام عليك أيها النبي و رحمة الله و بركاته”

Na de twee soejoeds doe je nogmaals de tasjahod en tasliem.

Dit is ook een oplossing voor als je per ongeluk iets zegt in het gebed wat niet bij het gebed hoort of als je een deel van een soerat vergeet waar je mee bezig bent. Deze oplossing is een manier om fouten tijdens het gebed te compenseren.

• Als je je plots niet kan herinneren of je een bepaald gebed verricht hebt, dan herhaal je dit gebed zolang de tijd van dit gebed loopt. Dus begin je om 15:00 te twijfelen of je het dhuhr en asr gebed wel hebt verricht, verricht ze dan opnieuw. Mocht de tijd van het gebed afgelopen zijn, dan hoef je het gebed niet te herhalen.
  

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ons gebed wordt geaccepteerd door Allah (swt)?

• Concentreer/focus je op je gebed. Een overlevering van imam al Saddiq (a) wordt hierbij genoemd: ‘je krijgt net zoveel beloning voor je gebed als dat je op je gebed gefocust bent’.
• Probeer te begrijpen wat je tijdens je gebed zegt (vooral voor wie geen Arabisch kan). Dit helpt met focussen.
• Bid op een rustige manier.
• Bid op tijd! Hoe eerder je bidt (wanneer de gebedstijd ingaat) hoe beter.
• Gebruik voor de soejoed een turbah van imam Hussain (a). De turbah is dan gemaakt uit de grond van Karbala.
• Gebruik parfum tijdens het gebed.
• Bid in een moskee.